Permaculturele praatjes..

Hallo beste onderdanen van Nederland en België welkom weer in het land van de eeuwigdurende glimlach. Eerder dan verwacht waren de 3 kantjes al weer vol. Er is dus nog steeds genoeg aanbod om over te schrijven. Hoe is het nog met jullie? Nog niet zo slecht zou je denken met dat historisch mooie Paasweer. Meestal ziet Pasen er mooi uit maar is het bitterkoud. Dit jaar lijkt het meer op Pinksterweer en als ik de voorspellingen voor Nederland zie gaat het misschien wel zo door tot Pinksteren. Ik lees hier zelfs over bosbranden in Limburg en Drente. Mooi weer dus voor familiebezoek met barbecue, het strand of een voorjaarswandeling. Op de terrasjes hing men natuurlijk ook met de benen buiten. Hier is verder ook alles prima en is het volop genieten van de metamorfose die de natuur heeft ondergaan tijdens de weken dat ik gebukt ging onder de kwellingen van m’n allergie. Nu is alles prachtig groen en ben ik zeker weer regelmatig in de bergen te vinden.
Nieuwe schermutselingen aan de grens met Cambodja hebben toch weer het leven gekost aan een tiental jonge soldaten van beide kampen . Het houdt daar maar niet op en tienduizenden mensen moeten steeds weer op de vlucht.
Ook was er krachtsvertoon van het Thaise leger om ‘te tonen dat het te allen tijde klaar is om de monarchie te verdedigen‘. Dit kwam in de krant met foto’s van parate troepen. Toen daarop een dag later alle tv zenders urenlang uit de lucht waren dachten velen met mij dat de coupe begonnen was maar dat bleek toch niet zo te zijn.
De afgelopen week toch nog enige interessante ritjes kunnen maken. Zo was ik in de Chiang Dao grotten, het Tantip Resort en in Mae Taeng bij…

Het Panya Project..

Net buiten het dorp Mae Taeng staat aangegeven dat er daar een zogenaamd “permacultuur” dorp ligt. Ik had daar wel ooit van gehoord; het zou ‘n soort experimenteel natuurdorp moeten zijn. Leek me interessant en dus er naar toe. Bij aankomst zag ik eerst het gemeenschapshuis, half verscholen tussen een dichte begroeiing. Het zou een compleet dorp moeten zijn maar dat zag je niet direct. Daarin schuilt dan ook een van de kenmerken van het “Panya Permaculture Project”.
De nederzetting is aangelegd met het oogmerk zo weinig mogelijk van de 4 ha grote natuurlijke habitat te verwijderen of te veranderen. Men noemt dat ‘ontwerpen samen met de natuur‘. Belangrijk daarbij is dat de pioniers proberen ‘n alternatief, duurzaam leven in een gemeenschap op te bouwen. De infrastructuur is dus niet direct zichtbaar maar is er wel. Bovengronds zijn er alleen de hoognodige smalle paadjes naar de afzonderlijke gebouwen en velden. De bewoners experimenteren met het model van een integraal duurzame manier van leven in de sub-tropen. Omdat ik dat ook doe en maar al te goed weet wat dat inhoudt, hoort het verhaal hier zeker thuis.. Het gaat dan niet alleen om duurzaamheid in de fysieke omgeving zoals de gebouwen en de watervoorziening maar ook in de sociale omgeving. Daarmee worden de gezondheid, het welzijn van het lichaam, de spirituele, emotionele en intellectuele sferen bedoeld. De fysieke omgeving krijgt wel de meeste aandacht. Behalve de architectuur is permacultuur er ook voor het ontwerpen van tuinen en het groen van hele woonwijken.

De ontvangst door de Argentijnse gastvrouw Máxima was zeer hartelijk en ze vertelde honderd uit. Het voorlichten van mensen blijkt dan ook een van hun doelstellingen te zijn. Er woonden in het dorp geen Thaise mensen, die hebben al lang hun eigen manier van leven in de tropen ontwikkeld en verfijnd. Het gemeenschaphuis zag er gezellig uit en was zoals alle gebouwen zo open mogelijk; deuren en muren zie je dan ook nauwelijks; het was eerder een goed vormgegeven overkapping.
De site is gelegen tussen de conventionele rijst, soja, en maïs boerderijen van het locale dorp. De bewoners demonstreren en experimenteren met bijvoorbeeld composttoiletten, het bouwen van lemen huizen en het design daarvan, waterwinningssystemen, bloemen-, groente-, en fruittuinen met wel 40 soorten fruit. Het project dient ook als educatief centrum waar cursussen worden gegeven en mensen stage lopen. Door de inkomsten van de cursussen en de landbouw is het project inmiddels volledig ‘selfsupporting‘. Er wordt ook door vrijwilligers gewerkt. Laten we de onderdelen eens wat van dichterbij bekijken:

Composttoiletten

Je hoeft bij dit onderwerp de neus niet dicht te knijpen. De luchtjes van zo’n toilet worden meestal via ventilatie weggevoerd; daardoor wordt ook zuurstof aangevoerd voor het composteringsproces. Compost- of droge toiletten composteren menselijke uitwerpselen, wc-papier en optioneel ook voedselafval. Zo’n toilet wordt niet op het riool aangesloten en werkt geheel zonder water. De toiletpot wordt op een composteringtank of gat geplaatst waarin het afval tot compost wordt verwerkt. Afhankelijk van de grote van het gat moet de tank eens in de zoveel tijden (hier ongeveer een maand) worden geleegd. Met zo’n toilet bespaar je natuurlijk wel veel water. Per dag gebruikt een mens 35 liter schoon drink- of regenwater voor het doorspoelen van het watercloset. Per jaar verbruikt men dus 12275 liter drinkwater. Aërobe bacteriën en schimmels werken in op de materie net zoals ze dat doen bij tuinafval. Organismen die ziekte bij de mens veroorzaken worden vernietigd. Het composttoilet transformeert de voedingsstoffen in de menselijke uitwerpselen in volledig geoxideerde plantaardige vormen die gebruikt kunnen worden als een bodemverbeteraar voor planten en bomen. Composteringstoiletten zijn niet altijd even praktisch, zeker niet als veel mensen ze gebruiken. Het dorp had nu maar 8 permanente bewoners. Dat aantal wijzigt vaak omdat mensen er vooral komen om te leren en het geleerde in hun eigen woonplaats toe te passen. Een belangrijke beweegreden om te kiezen voor een composttoilet is dat de gebruikers geen vervuild water willen of kunnen lozen. Tijdens het composteren is het de bedoeling om ziekteverwekkers onschadelijke te maken. De compost is na een korte periode geschikt voor siertuinen. Na een periode van minstens 1 jaar kan het ook gebruikt worden voor groente- en fruittuinen. Sommigen adviseren de compost alleen voor fruitbomen en fruitstruiken te gebruiken. De ontlasting wordt afgedekt met hennep of stro voor absorptie van vocht en het tegengaan van stank en insecten.

Grondwerken:

De eerste cursus die er was diende om een geïntegreerd en definitief ontwerp voor de site te maken. Voor de waterwinning werd op een hoger gelegen plek een dam aangelegd met een waterreservoir voor 2 miljoen liter water. Ook werd er een 500 meter lange waterleiding bestaande uit irrigatiegeulen en pijpleidingen (gewoon pvc) aangelegd. Het principe van de dam heeft echter nooit echt goed gewerkt. De gemeenschap woont er nu 7 jaren en heeft al die tijd geworsteld met waterproblemen, vooral in de droge maanden maart, april en mei. Men wil nu gaan overstappen op een soort van natuurlijke vijver die in het natte seizoen gevuld moet worden met hemelwater van de moessonregens. Problemen met water beïnvloeden natuurlijk het hele ecosysteem van zo’n dorp en via de vijver moet er een soort van grondwaterspiegel worden verwezenlijkt. Geen kleinigheid dus. De problemen met de watervoorziening in het droge seizoen zijn niet helemaal verwonderlijk want de Thaise boeren hebben dat probleem ook.

Mening..

Natuurlijk moet je voorzichtig zijn met het geven van je eigen mening na een bezoek van 2 uurtjes in zo’n dorp en zeker als je er zelf een andere levensstijl op nahoudt dan de idealisten van Panya . Het onderstaande is daarom dus niet betweterig bedoeld maar het zijn zo’n beetje de gedachten die bij me opkwamen toen ik daar rondwandelde. Om het maar rechtuit te zeggen: “ik zou daar niet willen wonen“. Misschien ben ik daarvoor te weinig een alternatieveling. Mogelijk is Panya ook niet echt een permacultureel schoolvoorbeeld. Ik vond het geheel zeer rommelig overkomen. Net buiten het gemeenschaphuis struikel je over de honderden lemen stenen die daar kris kras neergelegd zijn om te drogen. Die moeten daar liggen omdat alle dorpelingen ze gratis kunnen ophalen voor de bouw van hun huisje. Daarlangs lag een enorm gat van zo’n 4 meter doorsnee waarvan de wanden met riet waren bedekt; het diende voor opslag van het niet-biologische afval. Zo’n gat is er maar één voor het hele dorp; het is te groot en je kijkt de hele dag tegen die rommel aan. Er was daar verder een centraal badhuis en het toiletgebouw. En dat alles tussen de natuurlijke begroeiing wat de chaos compleet maakte. Decentralisatie van dit alles zou een alternatief kunnen zijn, dus elk huis z‘n eigen voorzieningen. Zou je dat niet doen dan is een soort van camouflage of overkapping van onooglijke plekken zeker gewenst. Zo’n lemen huis lijkt eerder op de Negerhut van Oom Tom en het permacultuurdesign daarvan is wel primitief maar m.i. niet echt creatief te noemen. Door het gebruik van de lemen bouwstenen en de rieten daken kreeg ik eerder de indruk in Kwazulu Natal rond te struinen dan in het noorden van Thailand. Natuurlijk is het geheel ontworpen naar de smaak van de mensen die er wonen. De meeste van hen hebben het niet zo nauw met de orde of de aankleding van hun huis dus ook niet met die van het dorp. Na zo’n cursus kun je de eigen omgeving thuis natuurlijk wel naar eigen smaak vormgeven. Duidelijk is merkbaar dat men veel moeite moet doen om de alternatieve werkwijzen met succes toe te passen. Vaak mist men echter de technische expertise om zaken terdege op te lossen. De bescherming van de natuurlijke omgeving en allerlei samen overeengekomen principes en afspraken staan natuurlijk vaak rigoureuze maar betere oplossingen in de weg.

Het duurt soms vele jaren om kleine succesjes te boeken. De biologische evolutie van onze cultuur heeft veel tijd gevergd en het zal voor deze mensen ook een zaak van de lange adem zijn. Kijk bijvoorbeeld naar het overigens mooi ontworpen toiletgebouw waar iedereen gebruik van maakt. In een van de toiletten zit je boven een spleet tussen 2 planken je behoefte te doen. Onder de planken zie je de uitwerpselen en het toiletpapier van je voorgangers. Vanwege het composteren moet je volgens mij ook nog ergens anders naar toe om te plassen. Ook moeten de toilet regelmatig volledig leeggemaakt worden. Dat roept bij mij het beeld op van de boer die de mest uit de varkensstallen met de kruiwagen wegzeult en daar driekwart dag mee bezig is; hoe lang is dat al weer niet geleden? Bovendien lijkt me die hele composteringsprocedure ook niet echt innovatief meer te noemen. Nuttiger lijkt me om bijvoorbeeld te zoeken naar een methode dat mensen maar één keer per jaar naar het toilet hoeven…; we zouden dat de “Winrar-compressie-stoelgang” kunnen noemen. Met digitale bestanden is het zo ook gelukt om veel op te slaan in de kleine ruimte dus waarom niet met de restanten van de spijsvertering? Daags voor Kerstmis met de schroevendraaier jezelf ontlasten en de broek kan weer voor een heel jaar omhoog.. Wat denk je wat dat voor besparingen aan toiletpapier oplevert. Overigens vind ik sowieso al dat er veel te veel toiletpapier in het milieu terecht komt; het tweezijdig gebruiken van toiletpapier zou het verbruik al met de helft kunnen terugdringen.. Ook zou het urinoir bijvoorbeeld integraal opgenomen kunnen worden in druppelirrigatieprojecten voor aardbeien…Wel heb ik daar het toppunt van recycling gezien; een Duitser die varkensvlees zat te eten..

Ik vroeg me zelfs af of deze mensen als ze weer in een modern huis zouden wonen niet ruiterlijk toegeven dat het toch heerlijk is wanneer je het toilet doortrekt ineens alles verdwenen is en je het nooit meer terugziet. Toch mag absoluut niet vergeten worden dat de site niet als echt permanente woonomgeving is bedoeld maar meer een studiecentrum en doorgangshuis. Mensen krijgen alternatieven aangedragen. Dat zet je aan het denken om thuis misschien toch het een of het ander te veranderen. Ook zijn er meer thema’s dan hier besproken waar aan gewerkt wordt. Ik denk wèl dat wanneer iedereen zo zou wonen ons hele economische systeem afgedankt kan worden omdat er nauwelijks nog goederen geproduceerd hoeven te worden. Het lijkt me supergoedkoop om zo te wonen.
Wat mij betreft zou alle aandacht beter uit kunnen gaan naar het verbeteren van onze bestaande systemen dan min of meer helemaal opnieuw te beginnen. Of men daar op de feiten vooruitloopt of er achteraan blijft hollen? De toekomst zal het bewijzen.

Thailand stevent langzaam maar zeker op de verkiezingen af. In juli zal worden uitgemaakt wie het hier voor het zeggen krijgt en wie daarop commentaar mag leveren. Het zullen enorm belangrijke verkiezingen worden en richtingbepalend voor de korte en lange termijn. In de komende verslagen wil ik iets verder ingaan op de politieke verhoudingen binnen het land. Dit vergt veel voorbereiding want het schijnt ingewikkeld te zijn. Dat maakt het natuurlijk wel interessant. Zonder er een woord van te verstaan zit ik regelmatig op tv naar politieke debatten in het parlement te kijken; het gaat er vaak heftig aan toe en men scheldt elkaar uit voor voile vis. Toch is er grote vooruitgang geboekt in het proces op weg naar echte democratie in Thailand maar daarover de volgende keer meer.

Mensen bedankt weer voor jullie aandacht en ik zou zeggen geniet maar volop van het zomerse weer. Graag zie ik jullie weer terug binnen nu en twee weken en hoop zeker weer af en toe een mailtje van jullie te mogen begroeten.

Met vriendelijke groet,
Ton